Die 14 septembris

IN EXALTATIONE SANCTÆ CRUCIS

Festum

Ad I Vesperas

(quando festum occurrit die dominica)

Hymnus

Psalmodia

Ant. 1 Crucifíxus surréxit a mórtuis et redémit nos, allelúia.

Psalmus 146 (147 A)
    

Laudáte Dóminum,
quóniam bonum est psállere Deo nostro,*

quóniam iucúndum est celebráre laudem.

Ædíficans Ierúsalem Dóminus,*

dispérsos Israélis congregábit.

Qui sanat contrítos corde*

et álligat plagas eórum;

qui númerat multitúdinem stellárum*

et ómnibus eis nómina vocat.

Magnus Dóminus noster et magnus virtúte,*

sapiéntiæ eius non est númerus.

Susténtat mansuétos Dóminus,*

humílians autem peccatóres usque ad terram.

Præcínite Dómino in confessióne,*

psállite Deo nostro in cíthara.

Qui óperit cælum núbibus*

et parat terræ plúviam.

Qui prodúcit in móntibus fenum*

et herbam servitúti hóminum.

Qui dat iuméntis escam ipsórum*

et pullis corvórum invocántibus eum.

Non in fortitúdine equi delectátur,*

nec in tíbiis viri beneplácitum est ei.

Beneplácitum est Dómino super timéntes eum*

et in eis, qui sperant super misericórdia eius.

Ant. Crucifíxus surréxit a mórtuis et redémit nos, allelúia.

Ant. 2 In médio civitátis sanctæ Ierúsalem lignum vitæ, et fólia ligni ad sanitátem géntium, allelúia.

Psalmus 147 (147 B)
    

Lauda, Ierúsalem, Dóminum;*

colláuda Deum tuum, Sion.

Quóniam confortávit seras portárum tuárum,*

benedíxit fíliis tuis in te.

Qui ponit fines tuos pacem*

et ádipe fruménti sátiat te.

Qui emíttit elóquium suum terræ,*

velóciter currit verbum eius.

Qui dat nivem sicut lanam,*

pruínam sicut cínerem spargit.

Mittit crystállum suam sicut buccéllas;*

ante fáciem frígoris eius quis sustinébit?

Emíttet verbum suum et liquefáciet ea,*

flabit spíritus eius, et fluent aquæ.

Qui annúntiat verbum suum Iacob,*

iustítias et iudícia sua Israel.

Non fecit táliter omni natióni,*

et iudícia sua non manifestávit eis.

Ant. In médio civitátis sanctæ Ierúsalem lignum vitæ, et fólia ligni ad sanitátem géntium, allelúia.

Ant. 3 Nos autem gloriári opórtet in cruce Dómini nostri Iesu Christi.

Canticum  Phil 2, 6-11
    

Christus Iesus, cum in forma Dei esset,*

non rapínam arbitrátus est esse se æquálem Deo,

sed semetípsum exinanívit
formam servi accípiens,†

in similitúdinem hóminum factus;*

et hábitu invéntus ut homo,

humiliávit semetípsum†

factus obœdiens usque ad mortem,*

mortem autem crucis.

Propter quod et Deus illum exaltávit†

et donávit illi nomen,*

quod est super omne nomen,

ut in nómine Iesu omne genu flectátur*

cæléstium et terréstrium et infernórum

et omnis lingua confiteátur:*

«Dóminus Iesus Christus!»,
in glóriam Dei Patris.

Ant. Nos autem gloriári opórtet in cruce Dómini nostri Iesu Christi.

Lectio brevis   1 Cor 1, 23-24

Prædicámus Christum crucifíxum, Iudæis quidem scándalum, géntibus autem stultítiam; ipsis autem vocátis, Iudæis atque Græcis, Christum Dei virtútem et Dei sapiéntiam.

Responsorium breve
R/. Hoc signum erit in cælo, * Cum Dóminus vénerit. Hoc signum.
V/. Leváte cápita vestra: appropínquat redémptio vestra. * Cum Dóminus vénerit. Glória Patri. Hoc signum.

Ad Magnificat, ant. Oportébat pati Christum et resúrgere a mórtuis, et ita intráre in glóriam suam.

Preces

Redemptórem nostrum, qui per crucem suam nos redémit, fidénter deprecémur: Per crucem exálta nos ad regnum tuum.

Pater noster.

Oratio

Deus, qui Unigénitum tuum crucem subíre voluísti, ut salvum fáceret genus humánum, præsta, quæsumus, ut, cuius mystérium in terra cognóvimus, eius redemptiónis præmia in cælo cónsequi mereámur. Per Dóminum.

Ad Invitatorium

Aperi, Dómine

V/. Dómine, lábia.

Ant. Christum regem pro nobis in cruce exaltátum, veníte, adorémus.

Veníte, exsultémus vel Iubiláte Dómino vel Deus misereátur nostri vel Dómini est terra.

Ad Officium lectionis

Hymnus

Psalmodia

Ant. 1 Ecce crucem Dómini; fúgite, partes advérsæ; vicit leo de tribu Iuda, radix David, allelúia.

Psalmus 2

Quare fremuérunt gentes,*

et pópuli meditáti sunt inánia?

Astitérunt reges terræ,†

et príncipes convenérunt in unum*

advérsus Dóminum et advérsus christum eius:

«Dirumpámus víncula eórum*

et proiciámus a nobis iugum ipsórum!».

Qui hábitat in cælis, irridébit eos,*

Dóminus subsannábit eos.

Tunc loquétur ad eos in ira sua*

et in furóre suo conturbábit eos:

«Ego autem constítui regem meum*

super Sion, montem sanctum meum!».

Prædicábo decrétum eius.†

Dóminus dixit ad me: «Fílius meus es tu;*

ego hódie génui te.

Póstula a me,
et dabo tibi gentes hereditátem tuam*

et possessiónem tuam términos terræ.

Reges eos in virga férrea*

et tamquam vas fíguli confrínges eos».

Et nunc, reges, intellégite;*

erudímini, qui iudicátis terram.

Servíte Dómino in timóre*

et exsultáte ei cum tremóre.

Apprehéndite disciplínam,†

ne quando irascátur, et pereátis de via,*

cum exárserit in brevi ira eius.

Beáti omnes,*

qui confídunt in eo.

Ant. Ecce crucem Dómini; fúgite, partes advérsæ; vicit leo de tribu Iuda, radix David, allelúia.

Ant. 2 Sanctum nomen Dómini in cruce exaltátum est super cælum et terram, allelúia.

Psalmus 8
    

Dómine, Dóminus noster,*

quam admirábile est nomen tuum
in univérsa terra,

quóniam eleváta est magnificéntia tua*

super cælos.

Ex ore infántium et lactántium†

perfecísti laudem propter inimícos tuos,*

ut déstruas inimícum et ultórem.

Quando vídeo cælos tuos, ópera digitórum tuórum,*

lunam et stellas, quæ tu fundásti,

quid est homo, quod memor es eius,*

aut fílius hóminis quóniam vísitas eum?

Minuísti eum paulo minus ab ángelis,†

glória et honóre coronásti eum*

et constituísti eum super ópera mánuum tuárum.

Omnia subiecísti sub pédibus eius,†

oves et boves univérsas,*

ínsuper et pécora campi,

vólucres cæli et pisces maris,*

quæcúmque perámbulant sémitas maris.

Dómine, Dóminus noster,*

quam admirábile est nomen tuum
in univérsa terra!

Ant. Sanctum nomen Dómini in cruce exaltátum est super cælum et terram, allelúia.

Ant. 3 O crux benedícta, quæ sola fuísti digna portáre Regem cælórum et Dóminum, allelúia.

Psalmus 95 (96)
    

Cantáte Dómino cánticum novum,*

cantáte Dómino, omnis terra.

Cantáte Dómino, benedícite nómini eius,*

annuntiáte de die in diem salutáre eius.

Annuntiáte inter gentes glóriam eius,*

in ómnibus pópulis mirabília eius.

Quóniam magnus Dóminus et laudábilis nimis,*

terríbilis est super omnes deos.

Quóniam omnes dii géntium inánia,*

Dóminus autem cælos fecit.

Magnificéntia et pulchritúdo in conspéctu eius,*

poténtia et decor in sanctuário eius.

Afférte Dómino, famíliæ populórum,†

afférte Dómino glóriam et poténtiam,*

afférte Dómino glóriam nóminis eius.

Tóllite hóstias et introíte in átria eius,*

adoráte Dóminum in splendóre sancto.

Contremíscite a fácie eius, univérsa terra,*

dícite in géntibus: «Dóminus regnávit!».

Etenim corréxit orbem terræ,
qui non commovébitur;*

iudicábit pópulos in æquitáte.

Læténtur cæli et exsúltet terra,†

sonet mare et plenitúdo eius;*

gaudébunt campi et ómnia, quæ in eis sunt.

Tunc exsultábunt ómnia ligna silvárum†

a fácie Dómini, quia venit,*

quóniam venit iudicáre terram.

Iudicábit orbem terræ in iustítia*

et pópulos in veritáte sua.

Ant. O crux benedícta, quæ sola fuísti digna portáre Regem cælórum et Dóminum, allelúia.

V/. Sicut Móyses exaltávit serpéntem in desérto.
R/. Ita exaltári opórtet Fílium hóminis.

Lectio prior

De Epístola beáti Pauli apóstoli ad Gálatas 2, 19 — 3, 7. 13-14; 6, 14-16

Gloria crucis

Fratres: Ego Paulus per legem legi mórtuus sum, ut Deo vivam. Christo confíxus sum cruci: vivo autem iam non ego, vivit vero in me Christus; quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo Fílii Dei, qui diléxit me et trádidit seípsum pro me. Non írritam fácio grátiam Dei; si enim per legem iustítia, ergo Christus gratis mórtuus est.

O insensáti Gálatæ, quis vos fascinávit, ante quorum óculos Iesus Christus descríptus est crucifíxus? Hoc solum volo a vobis díscere: Ex opéribus legis Spíritum accepístis an ex audítu fídei? Sic stulti estis? Cum Spíritu cœpéritis, nunc carne consummámini? Tanta passi estis sine causa? Si tamen et sine causa! Qui ergo tríbuit vobis Spíritum et operátur virtútes in vobis, ex opéribus legis an ex audítu fídei?

Sicut Abraham crédidit Deo, et reputátum est ei ad iustitiam. Cognóscitis ergo quia qui ex fide sunt, hi sunt fílii Abrahæ.

Christus nos redémit de maledícto legis factus pro nobis maledíctum, quia scriptum est: «Maledíctus omnis, qui pendet in ligno», ut in gentes benedíctio Abrahæ fíeret in Christo Iesu, ut promissiónem Spíritus accipiámus per fidem.

Mihi autem absit gloriári nisi in cruce Dómini nostri Iesu Christi, per quem mihi mundus crucifíxus est, et ego mundo.

Neque enim circumcísio áliquid est, neque præpútium, sed nova creatúra. Et quicúmque hanc régulam secúti fúerint, pax super illos et misericórdia et super Israel Dei.

Responsorium   Cf. Gal 6, 14a; cf. Hebr 2, 9b
R/. Nos autem gloriári opórtet in cruce Dómini nostri Iesu Christi, in quo est salus, vita et resurréctio nostra, * Per quem salváti et liberáti sumus.
V/. Propter passiónem mortis, glória et honóre coronátus est. * Per quem.

Lectio altera

Ex Oratiónibus sancti Andréæ Creténsis epíscopi (Oratio 10 in Exaltatione sanctæ crucis: PG 97, 1018-1019. 1022-1023)

Gloria et exaltatio Christi, crux est

Crucis festum celebrámus, per quam ténebræ pulsæ sunt et lumen rédditum. Crucis festum celebrámus, et una cum Crucifíxo in sublíme tóllimur, ut, terra cum peccáto infra relícta, supérna comparémus. Talis est tantáque crucis posséssio, et qui hanc póssidet, póssidet thesáurum. Ego vero id quod ómnium bonórum pulchérrimum est re ac nómine, thesáurum iure appelláverim; in quo, et per quem, et in quem salútis nostræ summa repósita, et prístino státui restitúta est.

Si enim crux non foret, Christus crucifíxus non esset. Si crux non esset, vita ligno clavis suffíxa non esset. Si ea clavis suffíxa non esset, ex látere fontes immortalitátis, sánguinem et aquam, quæ mundum éxpiant, non fudíssent; peccáti chirógraphum disrúptum non foret, in libertátem assérti non essémus, ligno vitæ non fruerémur, paradísus non patéret. Si crux non esset, mors prostráta non esset, inférnus non spoliátus.

Magna ígitur et pretiósa res crux est. Magna quidem, quia multa per ipsam bona effécta sunt; et tanto plura, quanto magis Christi miráculis et cruciátibus potióres partes tribuéndæ sunt. Pretiósa vero, quia Dei pássio et tropæum, crux est: pássio quidem, ob spontáneam in ipsa passiónis mortem; tropæum autem, quia in ipsa diábolus sauciátus, et cum eo mors devícta est, atque inferórum claustra contríta, et commúnis univérsi orbis salus crux facta est.

Hæc et Christi glória appellátur, et Christi exaltátio dícitur. Hæc et calix desiderábilis intellégitur, et cruciátuum, quos pro nobis Christus perpéssus est, conclúsio. Quod vero Christi glória sit crux, audi ipsum dicéntem: Nunc clarificátus est Fílius hóminis, et Deus clarificátus est in eo, et contínuo clarificábit eum. Et rursus: Clarífica me, tu, Pater, claritáte quam hábui, ántequam mundus esset, apud te. Et íterum: Pater, clarífica nomen tuum. Venit ergo vox de cælo: Et clarificávi, et íterum clarificábo, illam signíficans, quæ tunc in cruce consecúta est.

Quod autem exaltátio quoque Christi, crux sit, áccipe quid ípsemet ait: Quando ego exaltátus fúero, tunc omnes traham ad meípsum. Vides quod glória et exaltátio Christi, crux sit.

Responsorium
R/. O crux admirábilis, in cuius ramis pepéndit thesáurus et redémptio captivórum, * Per quem mundus est redémptus sánguine Dómini sui.
V/. Salve, crux, quæ in córpore Christi dedicáta es, et ex membris eius tamquam margarítis ornáta. * Per quem.

Hymnus Te Deum.

Oratio

Deus, qui Unigénitum tuum crucem subíre voluísti, ut salvum fáceret genus humánum, præsta, quæsumus, ut, cuius mystérium in terra cognóvimus, eius redemptiónis præmia in cælis cónsequi mereámur. Per Dóminum.

Ad Laudes matutinas

Hymnus

Ant. 1 Crucem sanctam súbiit, qui inférnum confrégit; accínctus est poténtia, surréxit die tértia.

Ant. 2 Crux benedícta nitet, Dóminus qua carne pepéndit atque cruóre suo vúlnera nostra lavit.

Ant. 3 Crux alma fulget, per quam salus réddita est mundo: crux vincit, crux regnat, crux repéllit omne crimen, allelúia.

Lectio brevis   Hebr 2, 9b-10

Vidémus Iesum propter passiónem mortis glória et honóre coronátum, ut grátia Dei pro ómnibus gustáverit mortem. Decébat enim eum, propter quem ómnia et per quem ómnia, qui multos fílios in glóriam addúxit, auctórem salútis eórum per passiónes consummáre.

Responsorium breve
R/. Adorámus te, Christe, * Et benedícimus tibi. Adorámus.
V/. Quia per crucem tuam redemísti mundum. * Et benedícimus tibi. Glória Patri. Adorámus.

Ad Benedictus, ant. Crucem tuam adorámus, Dómine, et sanctam resurrectiónem tuam laudámus et glorificámus: ecce enim propter lignum venit gáudium in univérso mundo.

Preces

Redemptórem nostrum, qui per crucem suam nos redémit, fidénter deprecémur: Per crucem tuam salva nos, Dómine.

Pater noster.

Oratio

Deus, qui Unigénitum tuum crucem subíre voluísti, ut salvum fáceret genus humánum, præsta, quæsumus, ut, cuius mystérium in terra cognóvimus, eius redemptiónis præmia in cælis cónsequi mereámur. Per Dóminum.

Ad Horam mediam

Psalmi de die currente.

Ad Tertiam (Sextam, Nonam)

Hymnus Nunc, Sancte, nobis vel Certum tenéntes

Ant. Salva nos, Christe salvátor, per virtútem crucis; qui salvásti Petrum in mari, miserére nobis.

Lectio brevis   Hebr 5, 7-9

Christus in diébus carnis suæ, preces supplicationésque ad eum, qui possit salvum illum a morte fácere, cum clamóre válido et lácrimis ófferens et exaudítus pro sua reveréntia; et quidem cum esset Fílius, dídicit ex his, quæ passus est, obœdiéntiam et, consummátus, factus est ómnibus obœdiéntibus sibi auctor salútis ætérnæ.

V/. Adorámus te, Christe, et benedícimus tibi.
R/. Quia per crucem tuam redemísti mundum.

Oratio

Ad Sextam

Hymnus Rector potens vel Dicámus laudes

Ant. Salvátor mundi, salva nos; qui per crucem et sánguinem tuum redemísti nos, auxiliáre nobis, te deprecámur, Deus noster.

Lectio brevis   Eph 1, 7-8a

In Christo habémus redemptiónem per sánguinem eius, remissiónem peccatórum, secúndum divítias grátiæ eius, qua superabundávit in nobis.

V/. Omnis terra adóret te et psallat tibi.
R/. Psalmum dicat nómini tuo, Dómine.

Oratio

Ad Nonam

Hymnus Rerum, Deus vel Ternis horárum

Ant. Per tuam crucem salva nos, Christe redémptor, qui mortem nostram moriéndo destruxísti et vitam resurgéndo reparásti.

Lectio brevis   1 Petr 1, 18-19

Non corruptibílibus argénto vel auro redémpti estis de vana vestra conversatióne a pátribus trádita, sed pretióso sánguine quasi Agni incontamináti et immaculáti Christi.

V/. Hoc signum crucis erit in cælo.
R/. Cum Dóminus ad iudicándum vénerit.

Oratio

Deus, qui Unigénitum tuum crucem subíre voluísti, ut salvum fáceret genus humánum, præsta, quæsumus, ut, cuius mystérium in terra cognóvimus, eius redemptiónis præmia in cælis cónsequi mereámur. Per Christum.

Ad II Vesperas

Hymnus

Psalmodia

Ant. 1 O magnum pietátis opus! Mors mórtua tunc est, quando hoc in ligno mórtua vita fuit.

Psalmus 109 (110), 1-5. 7

Dixit Dóminus Dómino meo:*

«Sede a dextris meis,

donec ponam inimícos tuos*

scabéllum pedum tuórum».

Virgam poténtiæ tuæ emíttet Dóminus ex Sion:*

domináre in médio inimicórum tuórum.

Tecum principátus in die virtútis tuæ,†

in splendóribus sanctis,*

ex útero ante lucíferum génui te.

Iurávit Dóminus et non pænitébit eum:*

«Tu es sacérdos in ætérnum
secúndum órdinem Melchísedech».

Dóminus a dextris tuis,*

conquassábit in die iræ suæ reges.

De torrénte in via bibet,*

proptérea exaltábit caput.

Ant. O magnum pietátis opus! Mors mórtua tunc est, quando hoc in ligno mórtua vita fuit.

Ant. 2 Tuam crucem adorámus, Dómine, tuam gloriósam recólimus passiónem; miserére nostri, qui passus es pro nobis.

Psalmus 115 (116 B)
    

Crédidi, étiam cum locútus sum:*

«Ego humiliátus sum nimis».

Ego dixi in trepidatióne mea:*

«Omnis homo mendax».

Quid retríbuam Dómino*

pro ómnibus, quæ retríbuit mihi?

Cálicem salutáris accípiam*

et nomen Dómini invocábo.

Vota mea Dómino reddam*

coram omni pópulo eius.

Pretiósa in conspéctu Dómini*

mors sanctórum eius.

O Dómine, ego servus tuus,*

ego servus tuus et fílius ancíllæ tuæ.

Dirupísti víncula mea:†

tibi sacrificábo hóstiam laudis*

et nomen Dómini invocábo.

Vota mea Dómino reddam*

coram omni pópulo eius,

in átriis domus Dómini,*

in médio tui, Ierúsalem.

Ant. Tuam crucem adorámus, Dómine, tuam gloriósam recólimus passiónem; miserére nostri, qui passus es pro nobis.

Ant. 3 Adorámus te, Christe, et benedícimus tibi, quia per crucem tuam redemísti mundum.

Canticum  Ap 4, 11; 5, 9. 10. 12
    

Dignus es, Dómine et Deus noster,*

accípere glóriam et honórem et virtútem,

quia tu creásti ómnia,*

et propter voluntátem tuam
erant et creáta sunt.

Dignus es, Dómine, accípere librum*

et aperíre signácula eius,

quóniam occísus es†

et redemísti Deo in sánguine tuo*

ex omni tribu et lingua et pópulo et natióne

et fecísti eos Deo nostro regnum et sacerdótes,*

et regnábunt super terram.

Dignus est Agnus, qui occísus est,†

accípere virtútem et divítias et sapiéntiam*

et fortitúdinem et honórem
et glóriam et benedictiónem.

Ant. Adorámus te, Christe, et benedícimus tibi, quia per crucem tuam redemísti mundum.

Lectio brevis   1 Cor 1, 23-24

Prædicámus Christum crucifíxum, Iudæis quidem scándalum, géntibus autem stultítiam; ipsis autem vocátis, Iudæis atque Græcis, Christum Dei virtútem et Dei sapiéntiam.

Responsorium breve
R/. O crux gloriósa, * In te triumphávit Rex angelórum. O crux.
V/. Et cruóre suo vúlnera nostra lavit. * In te triumphávit Rex angelórum. Glória Patri. O crux.

Ad Magnificat, ant. O crucis victória et admirábile signum, in cælésti cúria fac nos captáre triúmphum.

Preces

Redemptórem nostrum, qui per crucem suam nos redémit, fidénter deprecémur: Per crucem exálta nos ad regnum tuum.

Pater noster.

Oratio

Deus, qui Unigénitum tuum crucem subíre voluísti, ut salvum fáceret genus humánum, præsta, quæsumus, ut, cuius mystérium in terra cognóvimus, eius redemptiónis præmia in cælo cónsequi mereámur. Per Dóminum.

---

---

---