DOMINICA V PER ANNUM
Hebd. I Psalterii
Ad Officium lectionis
Incipit Epístola beáti Pauli apóstoli ad Gálatas 1, 1-12
Evangelium Pauli
Paulus apóstolus, non ab homínibus neque per hóminem, sed per Iesum Christum et Deum Patrem, qui suscitávit eum a mórtuis, et qui mecum sunt omnes fratres, ecclésiis Galátiæ: grátia vobis et pax a Deo Patre nostro et Dómino Iesu Christo, qui dedit semetípsum pro peccátis nostris, ut eríperet nos de præsénti sæculo nequam secúndum voluntátem Dei et Patris nostri, cui glória in sæcula sæculórum. Amen.
Miror quod tam cito transferímini ab eo, qui vos vocávit in grátia Christi, in áliud evangélium; quod non est áliud, nisi sunt áliqui, qui vos contúrbant et volunt convértere evangélium Christi. Sed licet nos aut ángelus de cælo evangelízet vobis prætérquam quod evangelizávimus vobis, anáthema sit! Sicut prædíximus, et nunc íterum dico: Si quis vobis evangelizáverit præter id, quod accepístis, anáthema sit! Modo enim homínibus suádeo aut Deo? Aut quæro homínibus placére? Si adhuc homínibus placérem, Christi servus non essem!
Notum enim vobis fácio, fratres, evangélium, quod evangelizátum est a me, quia non est secúndum hóminem; neque enim ego ab hómine accépi illud, neque dídici, sed per revelatiónem Iesu Christi.
Responsorium Gal 1, 3-4a. 10c
R/. Grátia vobis et pax a Deo Patre nostro et Dómino Iesu Christo, * Qui dedit semetípsum pro peccátis nostris.
V/. Si adhuc homínibus placérem, Christi servus non essem. * Qui dedit.
Ex Expositióne sancti Augustíni epíscopi in Epístolam ad Gálatas (Præfatio: PL 35, 2105-2107)
Responsorium Gal 3, 24-25. 23
R/. Lex pædagógus noster fuit in Christum, ut ex fide iustificémur; * At ubi venit fides, iam non sumus sub pædagógo.
V/. Prius quam veníret fides, sub lege custodiebámur conclúsi in eam fidem, quæ revelánda erat. * At ubi.
FERIA SECUNDA HEBDOMADAE V PER ANNUM
Ad Officium lectionis
De Epístola ad Gálatas 1, 13 — 2, 10
Vocatio et apostolatus Pauli
Fratres: Audístis enim conversatiónem meam aliquándo in Iudaísmo quóniam supra modum persequébar ecclésiam Dei et expugnábam illam et proficiébam in Iudaísmo supra multos coætáneos in génere meo, abundántius æmulátor exsístens paternárum meárum traditiónum. Cum autem plácuit Deo, qui me segregávit de útero matris meæ et vocávit per grátiam suam, ut reveláret Fílium suum in me, ut evangelizárem illum in géntibus, contínuo non cóntuli cum carne et sánguine, neque ascéndi Hierosólymam ad antecessóres meos apóstolos, sed ábii in Arábiam et íterum revérsus sum Damáscum.
Deínde post annos tres ascéndi Hierosólymam vidére Cepham et mansi apud eum diébus quíndecim; álium autem apostolórum non vidi nisi Iacóbum fratrem Dómini. Quæ autem scribo vobis, ecce coram Deo quia non méntior. Deínde veni in partes Sýriæ et Cilíciæ. Eram autem ignótus fácie ecclésiis Iudææ, quæ sunt in Christo, tantum autem audítum habébant: «Qui persequebátur nos aliquándo, nunc evangelízat fidem, quam aliquándo expugnábat», et in me glorificábant Deum.
Deínde post annos quattuórdecim íterum ascéndi Hierosólymam cum Bárnaba, assúmpto et Tito; ascéndi autem secúndum revelatiónem; et cóntuli cum illis evangélium, quod prædico in géntibus, seórsum autem his, qui observabántur, ne forte in vácuum cúrrerem aut cucurríssem. Sed neque Titus, qui mecum erat, cum esset Græcus, compúlsus est circumcídi. Sed propter subintrodúctos falsos fratres, qui subintroiérunt exploráre libertátem nostram, quam habémus in Christo Iesu, ut nos in servitútem redígerent; quibus neque ad horam céssimus subiciéntes nos, ut véritas evangélii permáneat apud vos.
Ab his autem, qui videbántur esse áliquid — quales aliquándo fúerint, nihil mea ínterest; Deus persónam hóminis non áccipit — mihi enim, qui observabántur, nihil contulérunt, sed e contra, cum vidíssent quod créditum est mihi evangélium præpútii, sicut Petro circumcisiónis, — qui enim operátus est Petro in apostolátum circumcisiónis, operátus est et mihi inter gentes — et cum cognovíssent grátiam, quæ data est mihi, Iacóbus et Cephas et Ioánnes, qui videbántur colúmnæ esse, déxteras dedérunt mihi et Bárnabæ communiónis, ut nos in gentes, ipsi autem in circumcisiónem; tantum ut páuperum mémores essémus, quod étiam sollícitus fui hoc ipsum fácere.
Responsorium Cf. 1 Cor 15, 10; Gal 2, 8
R/. Grátia Dei sum id, quod sum, * Et grátia eius in me vácua non fuit, sed semper in me manet.
V/. Qui operátus est Petro in apostolátum circumcisiónis, operátus est et mihi inter gentes. * Et grátia.
E Brevilóquio sancti Bonaventúræ epíscopi (Prologus: Opera omnia 5, 201-202)
E notitia Iesu Christi manat intellegentia totius sacræ Scripturæ
Responsorium Lc 24, 27. 25b
R/. Incípiens Iesus a Móyse et ómnibus Prophétis * Interpretabátur illis in ómnibus Scriptúris, quæ de ipso erant.
V/. O stulti et tardi corde ad credéndum in ómnibus, quæ locúti sunt prophétæ! * Interpretabátur.
FERIA TERTIA HEBDOMADAE V PER ANNUM
Ad Officium lectionis
De Epístola ad Gálatas 2, 11 — 3, 14
Iustus ex fide vivit
Fratres: Cum venísset Cephas Antiochíam, in fáciem ei réstiti, quia reprehensíbilis erat. Prius enim quam venírent quidam ab Iacóbo, cum géntibus comedébat; cum autem veníssent, subtrahébat et segregábat se, timens eos, qui ex circumcisióne erant. Et simulatióni eius consensérunt céteri Iudæi, ita ut et Bárnabas simul abducerétur illórum simulatióne. Sed cum vidíssem quod non recte ambulárent ad veritátem evangélii, dixi Cephæ coram ómnibus: «Si tu, cum Iudæus sis, gentíliter et non Iudáice vivis, quómodo gentes cogis iudaizáre?». Nos natúra Iudæi et non ex géntibus peccatóres, sciéntes autem quod non iustificátur homo ex opéribus legis nisi per fidem Iesu Christi, et nos in Christum Iesum credídimus, ut iustificémur ex fide Christi et non ex opéribus legis, quóniam ex opéribus legis non iustificábitur omnis caro.
Quodsi quæréntes iustificári in Christo, invénti sumus et ipsi peccatóres, numquid Christus peccáti miníster est? Absit! Si enim, quæ destrúxi, hæc íterum ædífico, prævaricatórem me constítuo. Ego enim per legem legi mórtuus sum, ut Deo vivam. Christo confíxus sum cruci: vivo autem iam non ego, vivit vero in me Christus; quod autem nunc vivo in carne, in fide vivo Fílii Dei, qui diléxit me et trádidit seípsum pro me. Non írritam fácio grátiam Dei; si enim per legem iustítia, ergo Christus gratis mórtuus est.
O insensáti Gálatæ, quis vos fascinávit, ante quorum óculos Iesus Christus descríptus est crucifíxus? Hoc solum volo a vobis díscere: Ex opéribus legis Spíritum accepístis an ex audítu fídei? Sic stulti estis? Cum Spíritu cœpéritis, nunc carne consummámini? Tanta passi estis sine causa? Si tamen et sine causa! Qui ergo tríbuit vobis Spíritum et operátur virtútes in vobis, ex opéribus legis an ex audítu fídei?
Sicut Abraham crédidit Deo, et reputátum est ei ad iustítiam. Cognóscitis ergo quia qui ex fide sunt, hi sunt fílii Abrahæ. Próvidens autem Scriptúra quia ex fide iustíficat gentes Deus, prænuntiávit Abrahæ: «Benedicéntur in te omnes gentes». Igitur, qui ex fide sunt, benedicúntur cum fidéli Abraham. Quicúmque enim ex opéribus legis sunt, sub maledícto sunt; scriptum est enim: «Maledíctus omnis, qui non permánserit in ómnibus, quæ scripta sunt in libro Legis, ut fáciat ea». Quóniam autem in lege nemo iustificátur apud Deum maniféstum est, quia iustus ex fide vivet; lex autem non est ex fide, sed qui fécerit ea, vivet in illis. Christus nos redémit de maledícto legis factus pro nobis maledíctum, quia scriptum est: «Maledíctus omnis, qui pendet in ligno», ut in gentes benedíctio Abrahæ fíeret in Christo Iesu, ut promissiónem Spíritus accipiámus per fidem.
Responsorium Gal 2, 16. 21b
R/. Non iustificátur homo ex opéribus legis, nisi per fidem Iesu Christi. * Nos in Christum Iesum credídimus, ut iustificémur ex fide Christi et non ex opéribus legis.
V/. Si enim per legem iustítia, ergo Christus gratis mórtuus est. * Nos in Christum.
Ex Homilíis Orígenis presbýteri in Génesim (Hom. 8, 6. 8. 9: PG 12, 206-209)
Pátitur ergo Christus, sed in carne; et pértulit mortem, sed caro, cuius hic áries forma est: sicut et Ioánnes dicébat: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccáta mundi. Verbum vero in incorruptióne permánsit, quod est secúndum spíritum Christus, cuius imágo est Isaac. Ideo ipse et hóstia est et póntifex secúndum spíritum. Nam qui offert hóstiam Patri secúndum carnem, ipse in altári crucis offértur.
Responsorium Io 19, 16-17a; Gen 22, 6a
R/. Suscepérunt Iesum. * Et báiulans sibi crucem, exívit Iesus in eum qui dícitur Calváriæ locum.
V/. Tulit Abraham ligna holocáusti, et impósuit super Isaac fílium suum. * Et báiulans.
FERIA QUARTA HEBDOMADAE V PER ANNUM
Ad Officium lectionis
De Epístola ad Gálatas 3, 15 — 4, 7
De munere legis
Fratres, secúndum hóminem dico, tamen hóminis confirmátum testaméntum nemo írritum facit aut superórdinat. Abrahæ autem dictæ sunt promissiónes et sémini eius. Non dicit: «Et semínibus» quasi in multis, sed quasi in uno: «Et sémini tuo», qui est Christus. Hoc autem dico: Testaméntum confirmátum a Deo, quæ post quadringéntos et trigínta annos facta est lex, non írritum facit, ad evacuándam promissiónem. Nam si ex lege heréditas, iam non ex promissióne; Abrahæ autem per promissiónem donávit Deus.
Quid ígitur lex? Propter transgressiónes appósita est, donec veníret semen, cui promíssum est, ordináta per ángelos in manu mediatóris. Mediátor autem uníus non est, Deus autem unus est. Lex ergo advérsus promíssa Dei? Absit. Si enim data esset lex, quæ posset vivificáre, vere ex lege esset iustítia. Sed conclúsit Scriptúra ómnia sub peccáto, ut promíssio ex fide Iesu Christi darétur credéntibus.
Prius autem quam veníret fides, sub lege custodiebámur conclúsi in eam fidem, quæ revelánda erat. Itaque lex pædagógus noster fuit in Christum, ut ex fide iustificémur; at ubi venit fides, iam non sumus sub pædagógo. Omnes enim fílii Dei estis per fidem in Christo Iesu. Quicúmque enim in Christo baptizáti estis, Christum induístis; non est Iudæus neque Græcus, non est servus neque liber, non est másculus et fémina: omnes enim vos unus estis in Christo Iesu. Si autem vos Christi, ergo Abrahæ semen estis, secúndum promissiónem herédes.
Dico autem: Quanto témpore heres párvulus est, nihil differt a servo, cum sit dóminus ómnium, sed sub tutóribus est et actóribus usque ad præfinítum tempus a patre. Ita et nos, cum essémus párvuli, sub eleméntis mundi erámus serviéntes; at ubi venit plenitúdo témporis, misit Deus Fílium suum, factum ex mulíere, factum sub lege, ut eos, qui sub lege erant, redímeret, ut adoptiónem filiórum reciperémus. Quóniam autem estis fílii, misit Deus Spíritum Fílii sui in corda nostra clamántem: «Abba, Pater!». Itaque iam non es servus sed fílius; quod si fílius, et heres per Deum.
Responsorium Gal 3, 27. 28; cf. Eph 4, 24
R/. Quicúmque in Christo baptizáti estis, Christum induístis; non est Iudæus neque Græcus, * Omnes enim vos unus estis in Christo Iesu.
V/. Indúite novum hóminem, qui secúndum Deum creátus est in iustítia et sanctitáte veritátis. * Omnes enim.
Ex Epístolis sancti Ambrósii epíscopi (Ep. 35, 4-6. 13: PL 16 [ed. 1845], 1078-1079. 1081)
Sumus heredes Dei, coheredes Christi
Responsorium Rom 8, 17b; 5, 9
R/. Herédes sumus Dei, coherédes autem Christi; * Si tamen compátimur, ut et conglorificémur.
V/. Iustificáti in sánguine ipsíus, salvi érimus ab ira per ipsum. * Si tamen.
FERIA QUINTA HEBDOMADAE V PER ANNUM
Ad Officium lectionis
De Epístola ad Gálatas 4, 8-31
Hereditas divina et libertas novi fœderis
Fratres: Tunc ignorántes Deum, his, qui natúra non sunt dii, servístis; nunc autem, cum cognovéritis Deum, immo cógniti sitis a Deo, quómodo convertímini íterum ad infírma et egéna eleménta, quibus rursus ut ántea servíre vultis? Dies observátis et menses et témpora et annos! Tímeo vos, ne forte sine causa laboráverim in vobis.
Estóte sicut ego, quia et ego sicut vos, fratres, óbsecro vos. Nihil me læsístis; scitis autem quia per infirmitátem carnis pridem vobis evangelizávi, et tentatiónem vestram in carne mea non sprevístis, neque respuístis, sed sicut ángelum Dei excepístis me, sicut Christum Iesum.
Ubi est ergo beatitúdo vestra? Testimónium enim perhíbeo vobis, quia si fíeri posset óculos vestros eruissétis et dedissétis mihi. Ergo inimícus vobis factus sum verum dicens vobis? Æmulántur vos non bene, sed exclúdere vos volunt, ut illos æmulémini. Bonum est autem æmulári in bono semper, et non tantum cum præsens sum apud vos, filíoli mei, quos íterum partúrio, donec formétur Christus in vobis! Vellem autem esse apud vos modo et mutáre vocem meam, quóniam incértus sum in vobis.
Dícite mihi, qui sub lege vultis esse: Legem non audítis? Scriptum est enim quóniam Abraham duos fílios hábuit, unum de ancílla et unum de líbera. Sed qui de ancílla, secúndum carnem natus est, qui autem de líbera, per promissiónem. Quæ sunt per allegoríam dicta: ipsæ enim sunt duo Testaménta, unum quidem a monte Sínai, in servitútem génerans, quod est Agar. Illud vero Agar mons est Sínai in Arábia, respóndet autem Ierúsalem, quæ nunc est; servit enim cum fíliis suis. Illa autem, quæ sursum est Ierúsalem, líbera est, quæ est mater nostra; scriptum est enim: «Lætáre, stérilis, quæ non paris, erúmpe et excláma, quæ non párturis, quia multi fílii desértæ magis quam eius, quæ habet virum».
Vos autem, fratres, secúndum Isaac promissiónis fílii estis. Sed quómodo tunc, qui secúndum carnem natus fúerat, persequebátur eum, qui secúndum spíritum, ita et nunc. Sed quid dicit Scriptúra? «Eice ancíllam et fílium eius; non enim heres erit fílius ancíllæ cum fílio líberæ». Itaque, fratres, non sumus ancíllæ fílii sed líberæ.
Responsorium Cf. Gal 4, 28. 31; 5, 1a; 2 Cor 3, 17
R/. Nos secúndum Isaac promissiónis fílii sumus. Itaque non sumus ancíllæ fílii sed líberæ, * Qua libertáte Christus nos liberávit.
V/. Dóminus Spíritus est; ubi autem Spíritus Dómini, ibi libértas. * Qua libertáte.
Ex Expositióne sancti Augustíni epíscopi in Epístolam ad Gálatas (Nn. 37. 38: PL 35, 2131-2132)
Responsorium Eph 4, 15; Prov 4, 18
R/. Veritátem faciéntes in caritáte * Crescámus in illum per ómnia, qui est caput Christus.
V/. Iustórum sémita quasi lux splendens procédit et crescit usque ad perféctam diem. * Crescámus.
FERIA SEXTA HEBDOMADAE V PER ANNUM
Ad Officium lectionis
De Epístola ad Gálatas 5, 1-25
Libertas in vita fidelium
Fratres: Hac libertáte nos Christus liberávit; state ígitur et nolíte íterum iugo servitútis detinéri. Ecce ego Paulus dico vobis quóniam, si circumcidámini, Christus vobis nihil próderit. Testíficor autem rursum omni hómini circumcidénti se quóniam débitor est univérsæ legis faciéndæ. Evacuáti estis a Christo, qui in lege iustificámini, a grátia excidístis. Nos enim spíritu ex fide spem iustítiæ exspectámus. Nam in Christo Iesu neque circumcísio áliquid valet neque præpútium, sed fides, quæ per caritátem operátur.
Currebátis bene; quis vos impedívit veritáti non obœdíre? Hæc persuásio non est ex eo, qui vocat vos. Módicum ferméntum totam massam corrúmpit. Ego confído in vobis in Dómino quod nihil áliud sapiétis; qui autem contúrbat vos, portábit iudícium, quicúmque est ille. Ego autem, fratres, si circumcisiónem adhuc prædico, quid adhuc persecutiónem pátior? Ergo evacuátum est scándalum crucis. Utinam et abscidántur, qui vos contúrbant!
Vos enim in libertátem vocáti estis, fratres; tantum ne libertátem in occasiónem detis carni, sed per caritátem servíte ínvicem.
Omnis enim lex in uno sermóne implétur, in hoc: Díliges próximum tuum sicut teípsum. Quod si ínvicem mordétis et devorátis, vidéte, ne ab ínvicem consumámini!
Dico autem: Spíritu ambuláte et concupiscéntiam carnis ne perfecéritis. Caro enim concupíscit advérsus spíritum, spíritus autem advérsus carnem; hæc enim ínvicem adversántur, ut non, quæcúmque vultis, illa faciátis.
Quod si Spíritu ducímini, non estis sub lege. Manifésta autem sunt ópera carnis, quæ sunt fornicátio, immundítia, luxúria, idolórum sérvitus, venefícia, inimicítiæ, contentiónes, æmulatiónes, iræ, rixæ, dissensiónes, sectæ, invídiæ, ebrietátes, comissatiónes et his simília, quæ prædico vobis, sicut prædíxi, quóniam, qui tália agunt, regnum Dei non consequéntur. Fructus autem Spíritus est cáritas, gáudium, pax, longanímitas, benígnitas, bónitas, fides, mansuetúdo, continéntia; advérsus huiúsmodi non est lex.
Qui autem sunt Christi Iesu, carnem crucifixérunt cum vítiis et concupiscéntiis. Si vívimus Spíritu, Spíritu et ambulémus.
Responsorium Gal 5, 18. 22a. 25
R/. Si Spíritu ducímini, non estis sub lege. * Fructus Spíritus est cáritas, gáudium, pax.
V/. Si vívimus Spíritu, Spíritu et ambulémus. * Fructus.
Ex Sermónibus sancti Leónis Magni papæ (Sermo in Nativitate Domini 7, 2. 6: PL 54, 217-218. 220-221)
Dignitatem tuæ cognosce naturæ
Responsorium Ps 143 (144), 9; 117 (118), 28
R/. Deus, cánticum novum cantábo tibi; * In psaltério decachórdo psallam tibi.
V/. Deus meus es tu, et confitébor tibi; Deus meus, et exaltábo te. * In psaltério.
SABBATO HEBDOMADAE V PER ANNUM
Ad Officium lectionis
De Epístola ad Gálatas 5, 25 — 6, 18
Monita de caritate et zelo
Fratres: Si vívimus Spíritu, Spíritu et ambulémus. Non efficiámur inánis glóriæ cúpidi, ínvicem provocántes, ínvicem invidéntes.
Et si præoccupátus fúerit homo in áliquo delícto, vos, qui spiritáles estis, huiúsmodi instrúite in spíritu lenitátis, consíderans teípsum, ne et tu tentéris. Alter alteríus ónera portáte et sic adimplébitis legem Christi. Nam si quis exístimat se áliquid esse, cum sit nihil, ipse se sedúcit; opus autem suum probet unusquísque et sic in semetípso tantum gloriatiónem habébit et non in áltero. Unusquísque enim onus suum portábit.
Commúnicet autem is, qui catechizátur, verbum ei, qui se catechízat in ómnibus bonis. Nolíte erráre: Deus non irridétur. Quæ enim semináverit homo, hæc et metet; quóniam, qui séminat in carne sua, de carne metet corruptiónem, qui autem séminat in spíritu, de spíritu metet vitam ætérnam. Bonum autem faciéntes infatigábiles, témpore enim suo metémus non deficiéntes. Ergo dum tempus habémus, operémur bonum ad omnes, máxime autem ad domésticos fídei.
Vidéte quálibus lítteris scripsi vobis mea manu. Quicúmque volunt placére in carne, hi cogunt vos circumcídi, tantum ut crucis Christi persecutiónem non patiántur; neque enim, qui circumcidúntur, legem custódiunt, sed volunt vos circumcídi, ut in carne vestra gloriéntur. Mihi autem absit gloriári nisi in cruce Dómini nostri Iesu Christi, per quem mihi mundus crucifíxus est, et ego mundo.
Neque enim circumcísio áliquid est, neque præpútium, sed nova creatúra. Et quicúmque hanc régulam secúti fúerint, pax super illos et misericórdia et super Israel Dei.
De cétero nemo mihi moléstus sit; ego enim stígmata Iesu in córpore meo porto.
Grátia Dómini nostri Iesu Christi cum spíritu vestro, fratres. Amen.
Responsorium Gal 6, 7b-8; Io 6, 63a
R/. Quæ semináverit homo, hæc et metet; quóniam qui séminat in carne sua, de carne metet corruptiónem; * Qui séminat in spíritu, de spíritu metet vitam ætérnam.
V/. Spíritus est, qui vivíficat, caro non prodest quidquam. * Qui séminat.
Ex Sermónibus beáti Isaac abbátis monastérii de Stella (Sermo 31: PL 194, 1292-1293)
Responsorium 1 Io 3, 11; Gal 5, 14a
R/. Hæc est annuntiátio, quam audístis ab inítio: * Ut diligámus altérutrum.
V/. Omnis lex in uno sermóne implétur: * Ut diligámus.