zMSMS Lectio altera
Ex Sermónibus sancti Procli Constantinopolitáni epíscopi (De Nativitate Domini, 1-2: PG 65, 843-846).
Amator hominis factus est homo, natus de Virgine
Læténtur cæli désuper, et nubes dépluant iustítiam, quia misértus est Dóminus pópuli sui. Læténtur cæli désuper, quia cum ipsi ab inítio crearéntur, Adam páriter a Creatóre de vírgine terra formátus fuit, Deíque amícus et familiáris appáruit. Læténtur cæli désuper, quia nunc per Dómini nostri in carne dispensatiónem sanctificáta terra est, atque humánum genus de idololatríæ sacrifíciis liberátum fuit. Nubes autem dépluant iustítiam, quia hódie Evæ error ablátus fuit et condonátus per Vírginis Maríæ puritátem, perque Deum simul et hóminem ex ipsa natum. Hódie Adam, post véterem damnatiónem, ex horrénda illa noctis senténtia liberátus fuit.
Natus est ígitur ex Vírgine Christus, a qua carnem per œconomíæ ratiónem sumpsit, ut ipsi est líbitum: Verbum caro factum est, et habitávit in nobis; atque idcírco Virgo Dei mater evásit. Iam vero Virgo, mater est, quia Verbum incarnátum sine sémine édidit; sic tamen ut virginitátem retíneat, propter mirábilem illíus, qui sic vóluit, nativitátem. Ipsa mater est secúndum substántiam natúræ humánæ divíni Verbi, quod in ipsa incarnátum est, et appáruit, atque unítum est, iuxta sapiéntiam ac voluntátem eius qui prodígia operátur. Ex ipsis Christus in carne, ut ait Paulus beátus.
Etenim ipse fuit, qualis nunc est, qualísque erit et permanébit; homo tamen nostri grátia factus est; amátor hóminis factus est homo, id quod ántea non erat; sed homo factus est, Deus simul manens absque ulla immutatióne. Factus est ígitur símilis mihi propter me, factus est quod non erat, rétinens tamen id quod fúerat. Dénique factus est homo, ut próprias effíciens passiónes nostras, idóneos nos adoptióni in fílios reddat, concedátque illud regnum, cuius útinam nos dignos effíciat grátia et misericórdia Dómini Iesu Christi, cui cum Patre et Spíritu Sancto glória est, honor et potéstas, nunc et omni témpore et per sæcula sæculórum. Amen.
Responsorium Cf. Ps 71 (72), 6. 19; Ap 21, 3
R/. Descéndet sicut plúvia in vellus; * Et replébitur maiestáte Dei omnis terra.
V/. Ecce tabernáculum Dei cum homínibus, et habitábit cum eis, et ipse Deus cum eis erit eórum Deus. * Et replébitur.
Vel alia:
Ex Sermónibus beáti Guerríci abbátis (Sermo 1 in Assumptione beatæ Mariæ: PL 185, 187-189).
Maria, mater Christi et mater christianorum
Unum María génuit qui, sicut únicus est Patri in cælis, ita únicus est matri in terris. Ipsa tamen única virgo mater, quæ se Patris únicum genuísse gloriátur, eúndem únicum suum in ómnibus membris eius ampléctitur; omniúmque in quibus Christum suum formátum agnóscit vel formári cognóscit matrem se vocári non confúnditur.
Eva vetus illa, non tam mater quam novérca, quæ fíliis ante propinávit præiudícium mortis quam inítium lucis. Dicta est quidem mater cunctórum vivéntium; sed invénta est vérius interféctrix vivéntium, seu génetrix moriéntium, cum suum generáre nihil áliud sit quam mortem ingeneráre. Et quia illa non pótuit fidéliter interpretári nomen suum, ista implévit mystérium, quæ et ipsa, sicut Ecclésia cuius forma est, mater est ómnium ad vitam renascéntium. Mater síquidem est vitæ qua vivunt univérsi, quam dum ex se génuit, nimírum omnes, qui ex ea victúri sunt, quodámmodo regenerávit.
Porro beáta mater illa Christi, quia se matrem christianórum cognóscit ratióne mystérii, cura quoque se matrem eis præstat et afféctu pietátis. Neque enim durátur ad fílios quasi non sint sui, cuius víscera semel quidem feta, sed numquam éffeta, numquam désinunt fructum parturíre pietátis.
Si servus Christi filíolos suos íterum atque íterum párturit cura et desidério pietátis, donec formétur in eis Christus, quanto magis ipsa mater Christi? Et Paulus quidem génuit eos, verbum veritátis quo regeneráti sunt prædicándo; María autem longe divínius atque sánctius Verbum ipsum generándo. Laudo quidem in Paulo prædicatiónis ministérium; sed plus miror ac véneror in María generatiónis mystérium.
Vide autem si non et fílii matrem vidéntur agnóscere, dictánte útique ipsis véluti quadam naturáli pietáte fídei, ut ad invocatiónem nóminis eius primo vel máxime refúgiant in ómnibus necessitátibus et perículis tamquam párvuli ad sinum matris. Unde nimírum de his fíliis puto non absúrde intéllegi quod per Prophétam promíssum est ei: Habitábunt in te fílii tui; salvo dumtáxat intelléctu quo de Ecclésia hæc prophetía principáliter accípitur.
Et nunc síquidem habitámus in adiutório matris Altíssimi, in protectióne ipsíus commorámur tamquam sub umbra alárum eius, et póstmodum in consórtio glóriæ ipsíus tamquam in sinu ipsíus confovébimur. Tunc erit vox una lætántium et aggratulántium matri: Sicut lætántium ómnium nostrum habitátio est in te, sancta Dei Génetrix.
Responsorium Mt 1, 20. 21; Mic 5, 4-5
R/. Quod in María natum est, de Spíritu Sancto est; páriet autem Fílium; * Ipse salvum fáciet pópulum suum a peccátis eórum.
V/. Magnus erit usque ad términos terræ, et erit iste pax. * Ipse.
Vel alia:
Ex Homilíis sancti Ioánnis Chrysóstomi epíscopi (De cœmeterio et de cruce, 2: PG 49, 396).
Adam et Christus, Eva et Maria
Vidísti mirándam victóriam? vidísti crucis præclára facínora? Dicam tibi quiddam adhuc mirabílius? disce modum victóriæ, et tunc magis obstupésces. Per quæ enim diábolus vícerat, per éadem Christus eúndem devícit, et accéptis quibus usus fúerat armis, eum debellávit; et quómodo, audi.
Virgo, lignum et mors cladis nostræ fuérunt sýmbola. Virgo erat Eva: necdum enim virum cognóverat; lignum erat arbor, mors mulcta Adámi. At ecce íterum Virgo et lignum et mors, illa cladis sýmbola, ipsíus victóriæ sýmbola facta sunt. Nam loco Evæ est María; loco ligni sciéntiæ boni et mali, lignum crucis; loco mortis Adámi, mors Christi.
Vides eum, per quæ vicit, per éadem et victum esse? Circa árborem prostrávit diábolus Adámum, circa árborem debellávit Christus diábolum. Et illud quidem lignum mittébat ad ínferos; at hoc étiam illos, qui iam eo descénderant, revocábat. Iterum lignórum álterum hóminem iam captum nudúmque occultávit; at hoc victórem nudum in alto ómnibus osténdit. Et illa quidem mors eos, qui post ipsam nati sunt, condemnávit; at ista mors étiam illos qui nati fúerant ante ipsam, resuscitávit. Quis loquétur poténtias Dómini? A morte immortáles facti sumus: hæc sunt crucis præclára facínora.
Intellexísti victóriam? intellexísti modum victóriæ? disce nunc, quómodo et sine labóre et sudóre nostro victória hæc fúerit parta. Nos arma non cruentávimus, non stétimus in ácie, non accépimus vúlnera neque vídimus bellum, et tamen victóriam obtinúimus; certámen Dómini fuit, coróna nostra. Cum ergo et nostra sit victória, mílites imitémur, lætísque vócibus victóriæ laudes et cármina hódie decantémus; dicámus, Dóminum laudántes: Absórpta est mors in victória. Ubi est, mors, victória tua? ubi stímulus tuus, inférne?
Hæc ómnia præcláre facta crux nobis péperit: crux tropæum contra dæmones eréctum, gládius contra peccátum, gládius quo serpéntem confódit Christus; crux Patris volúntas, Unigéniti glória, Spíritus exsultátio, angelórum decus, Ecclésiæ secúritas, gloriátio Pauli, sanctórum murus, totíus orbis lumen.
Responsorium
R/. Ad nutum Dómini nostrum ditántis honórem, * Sicut spina rosam, génuit sic Eva Maríam.
V/. Ut vítium virtus operíret, grátia culpam. * Sicut.
Vel alia:
Ex Constitutióne dogmática Lumen géntium Concílii Vaticáni secúndi de Ecclésia (Nn. 63-65).
Maria typum Ecclesiæ præbet
Beáta Virgo divínæ maternitátis dono et múnere, quo cum Fílio redemptóre unítur, suísque singuláribus grátiis et munéribus, étiam cum Ecclésia íntime coniúngitur; Deípara est Ecclésiæ typus, ut iam docébat sanctus Ambrósius, in órdine scílicet fídei, caritátis et perféctæ cum Christo uniónis.
In mystério enim Ecclésiæ, quæ et ipsa iure mater vocátur et virgo, beáta Virgo María præcéssit, eminénter et singuláriter tum vírginis tum matris exémplar præbens. Credens enim et obœdiens, ipsum Fílium Patris in terris génuit, et quidem viri néscia, Spíritu Sancto obumbráta, tamquam nova Eva, non serpénti antíquo, sed Dei núntio præstans fidem, nullo dúbio adulterátam. Fílium autem péperit, quem Deus pósuit primogénitum in multis frátribus, fidélibus nempe, ad quos gignéndos et educándos matérno amóre cooperátur.
Iamvéro Ecclésia, eius arcánam sanctitátem contémplans et caritátem ímitans, voluntatémque Patris fidéliter adímplens, per verbum Dei fidéliter suscéptum et ipsa fit mater; prædicatióne enim ac baptísmo fílios, de Spíritu Sancto concéptos et ex Deo natos, ad vitam novam et immortálem génerat. Et ipsa est virgo, quæ fidem Sponso datam íntegre et pure custódit, et ímitans Dómini sui matrem, virtúte Spíritus Sancti, virgináliter servat íntegram fidem, sólidam spem, sincéram caritátem.
Dum autem Ecclésia in beatíssima Vírgine ad perfectiónem iam pertíngit, qua sine mácula et ruga exsístit, christifidéles adhuc nitúntur, ut devincéntes peccátum in sanctitáte crescant; ideóque óculos suos ad Maríam attóllunt, quæ toti electórum communitáti tamquam exémplar virtútum præfúlget. Ecclésia de ea pie recógitans eámque in lúmine Verbi hóminis facti contémplans, in summum incarnatiónis mystérium venerabúnda penítius intrat, Sponsóque suo magis magísque conformátur.
María enim, quæ, in históriam salútis íntime ingréssa, máxima fídei plácita in se quodámmodo unit et revérberat, dum prædicátur et cólitur, ad Fílium suum eiúsque sacrifícium atque ad amórem Patris credéntes ádvocat. Ecclésia vero, glóriam Christi prósequens, præcélso suo typo simílior effícitur, contínuo progrédiens in fide, spe et caritáte, ac divínam voluntátem in ómnibus quærens et óbsequens.
Unde étiam in ópere suo apostólico Ecclésia ad eam mérito réspicit, quæ génuit Christum, ídeo de Spíritu Sancto concéptum et de Vírgine natum, ut per Ecclésiam in córdibus quoque fidélium nascátur et crescat. Quæ Virgo in sua vita exémplum éxstitit matérni illíus afféctus, quo cuncti, in missióne apostólica Ecclésiæ cooperántes, ad regenerándos hómines animéntur opórtet.
Responsorium
R/. Per Vírginem Maríam salus mundi credéntibus appáruit, * Cuius vita ínclita cunctas illústrat Ecclésias.
V/. Beatíssimæ Vírginis Maríæ commemoratiónem devotíssime celebrémus, * Cuius.
